Het is inmiddels wel bekend dat duurzame bouw beter voor het milieu is dan traditionele bouw. Met duurzame bouw worden namelijk grondstoffen bespaard, de gebouwen zijn energiezuiniger in het gebruik en vaak ook gezonder voor bewoners en gebruikers.
Om de transitie naar duurzame bouw in de bouwsector een stimulans te geven is het cruciaal dat CO2-opslag wordt meegenomen in de wettelijk verplichte duurzaamheidstoets voor gebouwen, ook wel; de Milieuprestatie Gebouwen. Dit geldt per 1 juli 2021.
In deze blog kijken we naar de wet & regelgeving betreffende duurzaamheid in de bouw, ook hebben we het over de ontwikkelingen op dit gebied.
Nederlandse wet & regelgeving
De Nederlandse wet- en regelgeving van gebouwen is gebaseerd op de Europese Energy Performance of Buildings Directive (EPBD). En de huidige regelgeving voor gebouwen vanuit die EPBD staat in het Besluit energieprestatie gebouwen (BEG) en de Regeling energieprestatie gebouwen (REG).
Bij het verduurzamen van een gebouw krijg je te maken met een pakket aan wetten en regels, zoals; het Bouwbesluit, de BENG-eisen en het verplichte energielabel. Daarover hieronder meer.
Wat is het Bouwbesluit?
Uiteraard mag een bouwwerk geen gevaar opleveren voor de omgeving, de gebruikers en bewoners. Hiervoor heeft de overheid het Bouwbesluit 2012 geschreven. In het Bouwbesluit 2012 staan voorschriften betreffende de veiligheid, gezondheid, bruikbaarheid, energiezuinigheid en milieu vastgelegd. Een bouwwerk moet altijd voldoen aan deze voorschriften. Daarnaast hoort bij het Bouwbesluit 2012 de Regeling Bouwbesluit 2012, hierin staan onder andere; voorschriften over de CE-markering en de aansluiting van gas, elektriciteit, noodstroom en water.
Om aan de voorschriften van het Bouwbesluit 2012 te voldoen wordt er gebruik gemaakt van rekenmethoden zoals de NEN-normen, checklijsten en richtlijnen. Zoals de Nederlandse praktijkrichtlijnen (NPR’s) en Nederlandse technische afspraken (NTA’s). In de NPR’s staan aanwijzingen om te controleren of een gebouw voldoet aan de minimumeisen van het Bouwbesluit. En de NTA’s zijn richtlijnen die gaan over de praktische uitwerking van een norm uit het Bouwbesluit.
Wat zijn de BENG-eisen?
BENG staat voor ‘bijna-energieneutraal gebouw’. Een gevolg van de Europese richtlijn EPBD uit 2010 en het Nederlandse Energieakkoord uit 2013 was dat vanaf 1 januari 2021 alle nieuwe gebouwen in Nederland bijna-energieneutraal moeten zijn. In de Europese Unie gelden voor alle landen sinds 2020 deze BENG-eisen.
BENG is gebaseerd op een drie-stappen strategie om een energiezuinig ontwerp te maken, ook wel; de Trias Energetica.
Deze 3 eisen zijn als volgt:
- De maximale energiebehoefte in kWh per m2 gebruiksoppervlak per jaar.
- Het maximale primair fossiel energiegebruik, eveneens in kWh per m2 gebruiksoppervlak per jaar.
- Het minimale aandeel hernieuwbare energie in procenten.
Deze eisen houden rekening met het gebouwgebonden energieverbruik per m2. Voor de buitenkant van een gebouw (schil) geldt een aparte eis om de energiebehoefte te beperken, dit wordt BENG 1 genoemd. De BENG 2 eis betreft het zo efficiënt mogelijk opwekken van resterende energiebehoefte. Ook moet de energievraag van een gebouw zo veel mogelijk uit hernieuwbare energie bestaan; de BENG 3 eis.
In het Bouwbesluit 2012 zijn de hoogte van de eisen (deze verschillen per type gebouw of gebruiksfunctie) terug te vinden.
Energiebesparing bij duurzaam bouwen
Bij een duurzaam gebouwde woning hoort een passende energievoorziening. Uiteraard gaat het bij duurzaam bouwen niet alleen over een laag energieverbruik. Ook is het belangrijk om gebruik te maken van duurzame materialen die rekening houden met het milieu en de gezondheid van bewoners en gebruikers. Daarnaast is een goede ventilatie belangrijk om vocht, schimmel en ophoping van schadelijke stoffen te voorkomen.
Ook gaat energiebesparing over: prettige en leefbare gebouwen, wijken en steden. Verantwoord watergebruik, voorkomen dat grondstoffen voor bouwmaterialen opraken en duurzaam slopen.
Energiebesparing is dus een belangrijk onderdeel en groot voordeel van duurzaam bouwen. Het draagt namelijk bij aan de vermindering van de uitstoot van CO2 in Nederland. Minder gas en elektriciteit scheelt ook in de energierekening en energiebesparende maatregelen, zoals een goed ventilatie, kunnen meer comfort in het gebouw opleveren.
Hoe zit het precies met het energielabel?
Het energielabel geeft aan hoe energiezuinig een gebouw is en welke energiebesparende maatregelen nog mogelijk zijn. De energielabel klasse wordt bepaald op basis van het primair fossiele energiegebruik wat uitgedrukt is in kilowattuur per vierkante meter per jaar (kWh/m2 jr).
De energieprestatie van een gebouw wordt vastgesteld met de nieuwe bepalingsmethode NTA8800, deze is gebaseerd op de Europese CEN-normen.
Een energielabel is verplicht bij verkoop, verhuur of oplevering van utiliteitsgebouwen, zoals bij o.a.:
- Onderwijs
- Gezondheidszorg (ziekenhuizen, verpleeghuizen, verzorgingshuizen)
- Sport (sporthallen, stadions, zwembaden)
- Kantoor
- Winkels
- Woningen
G is het slechtste energielabel en A+++++ het beste, dit label is maximaal 10 jaar geldig. Uiteindelijk geldt; hoe minder fossiele energie een gebouw gebruikt, hoe beter het energielabel.
Je hebt nu gelezen wat de verschillende wetten en regelgeving is omtrent duurzaam bouwen, maar hoe werkt duurzaam bouwen in de praktijk? Daarover schrijven we hieronder.
Duurzaam bouwen in de praktijk
Duurzaamheid in de bouw gaat om meer dan energiebesparing en het besparen van grondstoffen. Bijna alle stikstofuitstoot van de bouw komt van het gebruik van voertuigen en machines op de bouwplaats. In 2030 wil het kabinet dat de bouw 60% minder stikstof uitstoot. Dit is vastgelegd in het Aanpak Stikstof en het Klimaatakkoord. Om hierbij te helpen trekt het kabinet er tot 2030 270 miljoen voor uit. Dit wordt ingezet voor het verduurzamen van bouwmachines. Bouwers kunnen vanaf 2022 subsidie ontvangen voor de aanschaf of ombouw van uitstootvrij materieel.
Schonere lucht en minder herrie. Goed voor het milieu en ook fijn voor de mensen die werken of wonen op en rond bouwplaatsen.
Daarnaast heeft het Rijk 50 miljoen Euro beschikbaar gesteld om een kennis- en innovatieprogramma in te richten dat schone en emissieloge bouwconcepten en bouwlogistiek gaat ontwikkelen. Het programma is onderdeel van de routekaart Schoon en Emissieloos Bouwen (SEB). Het SEB heeft als ambitie om in 2030 60% stikstofreductie, 75% gezondheidswinst en 0,4 ton CO2-reductie te realiseren in de bouw.
En dan is er nog biobased bouwen. In 2021 tekenden 32 gemeentes de Green Deal Houtbouw in de MRA. Hierin is afgesproken dat een sprong wordt gemaakt naar 20% bouwen met hout vanaf 2025, hiermee wordt ongeveer 220.000 ton CO2 per jaar bespaard.
We zien dus mooie ontwikkelingen op het gebied van duurzaam bouwen. In een volgende blog zullen we het hebben over het berekenen van milieuprestaties, want hoe weet je precies hoe duurzaam een gebouw is? En is biobased bouwen de toekomst?